Panik Atak

Panik Atak Nedir?

Panik atak, ani ve düzenli olarak bir panik ya da korku hissinin etkisi altında kalınan bir anksiyete bozukluğudur.

Hemen herkes belli zamanlarda endişe ve panik hissi yaşayabilir. Bu his gergin, stresli veya tehlikeli durumlara karşı verilen doğal bir tepkidir.

Ancak panik atak bozukluğundan muzdarip bir kişi için anksiyete, endişe, panik ve stres duyguları hem düzenli olarak, hem de genellikle belirgin bir sebep olmaksızın ortaya çıkar.

Panik Bozukluğu ise panik atak ile ilişkili bir ruhsal rahatsızlıktır. Beklenmedik şekilde tekrarlayan panik atakları, bu atakların gerçekleşmesi beklentisinin ortaya çıkardığı bir kaygı ve panik atak sırasında gerçekleşen semptomlardan dolayı ölme ya da zarar görme kaygısı nedeniyle hayatın doğal akışına uyum sağlamakta güçlük çekme şeklinde gözlemlenir.

Çocuklarda Panik Atak

Panik bozukluğu, ergenlerde ve gençlerde küçük çocuklardan daha yaygın görülür. Ancak panik atak ile başa çıkmak özellikle çocuklar ve gençler için zor bir deneyim olabilir.

Şiddetli panik bozukluğu gelişim ve öğrenmelerini etkileyebilir. Panik atak belirtilerini gösteren çocuklar mutlaka bir hekime götürülmelidir.

Panik Atak Belirtileri

Çarpıntı ya da kalp hızında belirgin bir artış

Terleme

Titreme

Nefes darlığı ya da boğuluyor gibi olma

Nefes alışverişinin kesilmesi

Göğüs ağrısı ya da göğüste sıkışma

Mide bulantısı ya da karın ağrısı

Baş dönmesi, sersemlik hissi, düşecekmiş ya da bayılacakmış gibi hissetme

Derealizasyon (Gerçek dışı duygular)

Depersonalizasyon (Benliğinden ayrılmış olma)

Kontrolünü kaybetme ya da çıldırma korkusu

Ölüm korkusu

Parasteziler (Uyuşma ya da karıncalanma)

Panik atak genellikle kaç dakika sürer?

Panik Atak birdenbire başlar, giderek şiddetlenir ve 10 dakika içinde şiddeti en yoğun düzeye çıkar. Çoğu zaman 10-30 dakika (seyrek olsa da bir saate kadar) devam ettikten sonra kendiliğinden geçer. Ancak hastalar bu sürede genelde kendisini bir acilde veya sağlık merkezinde bulurlar.

Panik Atak Sırasında Ne Yapmalı?

Atak ile savaşmayın.

Mümkünse bulunduğunuz yerde kalın.

Olumlu, huzurlu ve dinlendirici yerlere odaklanın.

Saldırının geçeceğini kendinize hatırlatın.

Unutmayın, bu hayatınıza yönelik bir tehdit değildir.

Yavaş ve derin nefes alıp verin.

Panik atağı tetikleyen durumlar başlıca şunlardır

Kapalı alanlar (Tünel, asansör, vb.)

Kalabalık yerler (Alışveriş merkezleri, toplu taşıma yerleri, eğlence merkezleri vb.)

Toplum önünde zor bir görev (Sunum, söyleşi vb.)

Yeni veya tanıdık olmayan insanlarla yapılan toplantılar ya da sosyal olaylar

Açık alanlar (Köprü üzerinden geçme, yüksek binalar vb.)

Organik hastalıklar, ritim bozuklukları, kalp rahatsızlıkları, tiroid bezinin fazla çalışması, astım vb.

İlaçların yan etkisi

Önemli bir görüşme

Depresyon, fobiler dâhil pek çok psikiyatrik hastalıklar

Her hangi bir hastalık belirtisi (baş ağrısı, ishal,sırt ağrısı vb )

Beklenmedik bir haber alma veya duyma

Panik Atakları Önlemek için Kendi Kendinize Ne Yapabilirsiniz?

Bilişsel davranışçı terapi prensiplerine dayalı bir şekilde anksiyete için hazırlanmış kendine yardım kitapları okunabilir.

Pilates , meditasyon veya yoga gibi sağlıklı yaşam sporlarının yanı sıra sakinleştirici masajlar veya aroma terapilerinden faydalanılabilir.

Semptomları hafifletmeye yardımcı olacak nefes alıp verme teknikleri öğrenilebilir.

Stresi ve gerginliği azaltmak için düzenli fiziksel egzersiz yapılabilir.

Atakları daha kötüleştirebileceği için şekerli yiyecek ve içecekler, alkol, kafein ve sigara kullanımı azaltılabilir.

Panik Atak Tanısı Nasıl ‌Konur?

Panik atak pek çok hastalığı taklit edebilir. Bu nedenle öncelikle hastadan ve yakınlarından doğru öykü almak önemlidir. Hastaya ‌EKG, ‌tiroid testleri, kan sayımı ve solunum fonksiyon testi yapılabilir.

Panik atak şikayetleri ile başvuran hastalarda kişinin psikososyal açıdan değerlendirilmesi önemli bir konudur. Kişinin korkuları, endişeleri, stres kaynağı olan durumları, ilişki problemleri ve benzeri konularda açık ve net olması önem arz eder.

Kalp krizi gibi belirtilerin benzerlik gösterdiği önemli kardiyak problemlerin ekartasyonu amacıyla elektrokardiyografi (EKG) işleminden yararlanılabilir. Hekimizin sizde olası bir panik bozukluk durumundan şüphelenmesi halinde uygun tanı ve tedavinizin planlanacağı ruh sağlığı uzmanı bir hekime görünmenizi tavsiye edebilir.

Genel olarak panik bozukluğun tanısı için standart kabul edilen bir laboratuvar, radyolojik görüntüleme ya da benzer bir tetkik mevcut değildir. DSM kriterlerine göre hastanın belirtileri değerlendirilir ve bu kriterlerin karşılanıp karşılanmadığı incelenir.

Panik atak yaşayan herkesin panik bozukluk rahatsızlığına sahip olması gibi bir durum söz konusu değildir. Bu durumun aydınlatılmasında kullanılan çeşitli güncel DSM kriterleri mevcuttur:

Sık olarak tekrarlayan beklenmedik panik atakların meydana gelmesi

Ataklardan en az birinden sonraki süreç içerisinde en az 1 ve daha fazla atağın meydana gelebileceğine dair korku ve endişe duyulması

Korkunun kontrol kaybı, kalp krizi geçirme ve akli dengenin yitirilmesi gibi duygularla temellendirilmesi ve bu korku sonucunda atağı tetikleyebileceği düşünülen ortam ve davranışlardan kişinin kendini sakınması

Panik atağın altında yatan nedenin herhangi bir madde ya da ilaç kullanımı ile ilişkili olmaması

Panik atakların ortaya çıkış sebebinde herhangi bir organik tıbbi hastalık tespit edilememesi

Atakların ve ortaya çıkan belirtilerin diğer psikiyatrik bozukluklar ile açıklanamıyor olması

Panik bozukluğunuz olmasa ve sadece panik atak yaşıyor olsanız bile bu rahatsızlık için uygun tedavi protokollerinden fayda görebilirsiniz. Uygun tanı ve tedavi almamanız halinde ise bu durum kötüleşerek diğer korku (fobi) türlerine ya da panik bozukluğa ilerleyebileceği için en kısa sürede destek almanız önerilir.

Panik Atak Nasıl Tedavi Edilir?

Panik atak tedavisinde bazı medikal ilaçlar ve psikoterapi tekniği kullanılır. SSRI, SNRI, benzodiazepin türü ilaçlar, rahatsızlığın tedavisinde kişiye özel olarak reçete edilebilir. İlaç kullanımını takiben kişi kendisini iyi hissetse de ilaç kullanımına devam edilmelidir. İlaçların dozunun düşürülmesi ya da kullanımının tamamen bırakılması hekim kontrolünde yapılmalıdır. Panik atak tedavisinde bazı vakalarda ilaçla birlikte, bazılarında ise tek başına psikoterapi uygulanabilir.

Bilişsel davranışçı terapi yöntemi sırasında kişiyle, panik atak sırasında neler yapılabileceği, bu durumla nasıl başa çıkılabileceği ve panik atakların nasıl önlenebileceği gibi konular konuşulur. Panik atak tedavisinde oldukça etkili bir yöntem olan bilişsel davranışçı terapi sayesinde kişi, panik ataklardan tamamen kurtulabilir.

BDT –Bilişsel Davranışçı Tedavi dışında, psikodinamik tedaviler, regresyon, çözüm odaklı tedaviler, varoloşçu kurumlar, hipnoz tedavileri de oldukça gerekli ve faydalıdır.

Bütüncül Psikoterapi yaklaşımı ile kişiye özel terapi planlaması ile hastalar tedavi edilmelidir.